7 Mart 2012 Çarşamba

Akvaryum Tatlısu Karidesleri


 

 
 


 
 
 
 
 
Tatlısu Karidesleri Hakkında Genel Bilgi ve Akvaryum seçimi: 




Birçok karides türünün tatlı su akvaryumlarında bakımı kolaydır. Su koşulları, değerleri geniş bir yelpazede olabilir.   

Vakitlerinin çoğunu bitki ve yaprakların üzerinde oluşan alg ve micro organizmaları yiyerek geçirirler. Ancak bunu yaparken yapraklara ve bitkilere kesinlikle zarar vermezler. Çeşitli bitki türleri ile sorunsuz yaşarlar ancak Java Moss ve Java Fern en mutlu oldukları ve keyif aldıkları bitkiler arasındadır.

Karidesler akvaryum içerisinde saklanabilecekleri
alanlar isterler. Bitkiler bu ihtiyaç için en uygun alanları bulmalarını sağlar. Saklanma alanı oluşturabilen, dekoratif, nitrat seviyesini düzenleyici Ceratophyllum submersum, Elodea, Water Hornfern çok yönlü faydaları ile kullanılabilecek bitkilerdendir. 


Karidesler, üzerinde yaşadıkları zemine (kum-substrat) duyarlıdırlar. eğer zemin çok açık renk ise karidesin renkleri zamanla solacak ve hatta şeffaflaşacaktır. Koyu renkli zeminlerde renkleri koyulaşır. Renklerin canlı ve daha alımlı olması için pH dengesine, su sıcaklığı skalasına ve  çeşitli yemler ile dengeli beslendiklerine dikkat ediniz.  


Tank içerisinde zaman zaman mat beyaz renkte bağımsız yüzen karides kabukları görebilirsiniz. Telaşlanmayın. Karidesler ani ısı değişikliklerinde ve büyürken kabuk değiştirirler. Kabukları temizlemekle uğraşmayın çünkü karidesler kabuk değişiminde kaybettikleri mineralleri yine kendi kabuklarını yiyerek geri kazanırlar. 


Beslenme:
Karidesler iyi birer alg yiyicilerdir. Ancak sağlıklı gelişimleri için doğal besinleride unutmamalısınız. Karbonhidrat ve protein açısından zayıf, lif oranı yüksek besinlerin seçimi önemlidir. 


Doğal ortamları gereği suya düşen ağaç yaprakları, böcekler karidesler tarafından iştahla tüketilirler. Meşe, elma, kayın, ceviz, fındık, dut, kavak, söğüt ağaçlarının sonbaharda kendiliğinden düşmüş olan yapraklarını ve kızılağaç kozalağı kullanabilirsiniz. Karidesler kabuk değiştiriken kalsiyum ve humik asit ihtiyacı duyar. Kuru yapraklar humik asit (humus) içerdiği için yeni çıkan kabuğa faydalıdır. Ayrıca sindirimi de kolaylaştırır.ve içerisindeki bazı maddeler antiseptik özellik taşıdığı için bazı parazit ve mantarların oluşumunu engeller.    


Birçok forum ve internet sitesinde salatalık, biber, kabak, domates gibi sebzeleri haşlayıp kullanabileceğiniz yazar. Çok fazla kullanmamanızı tavsiye ederim. Bu sebzeler su değerlerinizde değişikliğe sebep olabilir ve bildiğiniz üzere bu sebzeleri organik bulmak artık oldukça zor. 




 Mavi inci ve Kiraz karidesler salatalık yerken (Video Kendi akvaryumumdan) 
 Karidesler bezelye yermi? (Video Kendi akvaryumumdan)
 Karidesler haşlanmış havuç yermi? (Video)
 Karidesler pul biber yermi? (Video)


Unutmamalısınız ki balık yemlerinin çoğunda bakır sülfat bulunmakta. Yemlemeye dikkat etmezseniz karideslerinizi bakır sülfat zehirlenmesinden kaybedebilirsiniz. Aynı zamanda akvaryum içerisinde ölen balıklarında temizlenmesinde oldukça ustadırlar.


Aşağıda Kirazlar ve Mavi inciler ölü bir balığı yerken.






Cinsiyet Ayrımı:
Erkek Kiraz Karidesler dişilere nazaran daha ufak ve kuyrukları yumurta taşıyamayacak kadar dardır. Dişilerin renkleri daha koyu ve canlıdır. Ayrıca dişilerin sırtında "semer" benzeri beyaz bir bölge bulunmaktadır.


Üreme:
Eğer tankınızda bir erkek ve bir dişi var ise muhakkak çiftleşeceklerdir. Yumurtaları semer olarak adlandırılan bölgede görebilirsiniz. Dişi yumurtlamaya hazır olduğunda suya feromon salarak erkek karidesi tetikler. Erkek karides feromonu algıladığında tank içerisinde hızlı hareketlerle salınımı yapan dişiyi aramaya başlar. Kısa bir çiftleşme ardından dişi yumurtalarını karnının altındaki bacaklarının arasına alarak yumurtalar olgunlaşana kadar beklemeye başlar.  Bu süre yumurtaların renklerinin iyice koyulaşacağı 3 hafta boyunca sürecektir. 3 hafta sonunda yavrular yumurtalarından 1mm büyüklüğünde çıkacaklardır. Yavrular birkaç gün boyunca göremeyeceğiniz yerlerde saklanıp beslenmeye çekileceklerdir. 


Bitkiler:
Mosslar bir çok mikrorganizma barındırdığı için kullanımı özellikle önemlidir. Her karides akvaryumunda olmazsa olmazlardandır. Yüzen bitkilerin nitrat süzücü özelliği vardır. Su mercimeği ve su marulu her ne kadar bir çok akuvarist için estetik görünmüyor olsada karideslerin nitratı pek sevmediğini hesaba katacak olursanız kullanılması faydalı olacaktır. 


Eğer tercih ederseniz taban bitkisi olarak subulata kullanılabilir. Cryptocoryn ve anubias dikkatli kullanılmalıdır. Budandıkları veya koparıldıkları zaman koparılan yerden bir iki adet hava kabarcığı çıkar. Bu kabarcık yüksek miktarda oksalik asit barındırır ve oksalik asit karidesler için çok tehlikelidir. Eğer kesinlikle kullanacağım derseniz asla budamamanız gerekir.   


Akvaryum Arkadaşları:
Özellikle Neon Tetra, elma salyangozu ve dwarf gouramis/rasboracardinal tetraotocinclus catfishdwarf gouramis gibi balıklarlada güvenle besleyebilirsiniz. 




_______________________________________



KARİDESLERİM NEDEN ÖLÜYOR?
Bu soruyu son zamanlarda oldukça sık duymaya başladım ve bununla ilgili olarak ölüme sebebiyet verebilecek ihtimalleri açıklamak istiyorum. Online olarak sipariş ettiğimiz yada bir mağazadan satın aldığımız karidesleri eve ilk getirdiğimizde herşey normal görünür. Çok uzun zaman geçmeden, belki saatler, günler yada nadiren haftalar sonra akvaryumda ölü bir karides buluruz, bunu diğer karideslerin ölümü izler. Ne yapacağımızı bilemeden panikleriz, işte bu makaleyi bu yüzden okumalısınız.
Genel olarak karidesler balıklardan daha hassas canlılardır, yaşadıkları ortamdaki anlık bir değişim onları ölümle bile sonuçlanabilecek strese sokabilir. Aşağıda bu durumla ilgili olarak bilmeniz gerekenleri açıklamaya çalışacağım.

KARİDESLERİN EVE GETİRDİĞİMİZDE HASTA OLMASI YADA STRESE GİRMELERİ
Tecrübelerime göre gerek vahş,i gerek çiftlik üretimi karideslere taşıma esnasında yeterli özen gösterilmiyor. Karidesler, mağazalarda son alıcılar için satışa sunulmasından önce birçok elden geçiyor. Bunlar arasında uçak, gemi yada karayolu yolculukları, ithalatçı, toptancı, ara toptancı, perakendeci sayılabilir. Bu esnada bile canlılarda ciddi oranlarda kayıplar oluyor. Hayatta kalan karidesler ise çoğunlukla ciddi oranda güçsüz ve hassas oluyor. Bu durumda alınan bir canlıyı yaşatmakta tam bir mücadele halini alır.
ÖNERİ: Mümkün olduğunca karidesleri saygın mağazalardan yada diğer akvaristlerden temin etmeye çalışmalıyız. Bu yolla en azından sahibi olduğumuz canlının bizden önce zayıf düşmemiş, huzurlu bir karides olma olasılığını artırırız. Özellikle vahşi karidesleri satın almamalı, bu türleri üretim olarak satan kişilere karşı da dikkatli olmayız, bu aynı zamanda karides ırkının kalitesini korumak içinde gereklidir. Hala bir çok karides türü bilimsel anlamda tanımlanmamıştır, bu türleri evlerimize bilinçsizce almak bazı varyasyonları sonsuza kadar yok edebilir. Amatörlerden satın alınan karideslerde genellikle stres ve ölüm nadir görülür, ancak bunlarında yaşlarına dikkat etmek gerekir.

SU KLORDAN ARINDIRILMIŞ OLMALIDIR
Şebeke suyuna, suyu mikroplardan arındırmak amaçlı klor eklenir. Ancak bu madde karideslerimizi zehirler ve sonuçta klor oranına bağlı olarak teker teker ölümler başlar.
ÖNERİ: Seachem Prime adlı ürünü satın alın (farklı markalarında klor giderici ürünleri bulunmaktadır). Suyu birkaç gün dinlendirmekte kloru dağıtmak için yeterli olacaktır. Kimyasal madde kullanımı yada suyu dinlendirmek, her su değişiminde suyu kullanmadan önce yapılması gereken bir işlemdir.

SU DEĞİŞİMİNDE SICAK SU KULLANIMI
Birçok akvarist su değişimlerinde akvaryum ısısının düşmemesi için özellikle soğuk havalarda sıcak su kullanır. Bunu takip eden kısa bir sürenin ardından karides ölümleri gözlenir.
ÖNERİ: Asla sıcak su kullanmayın. Sıcak su bakır, kurşun ve buna benzer ağır metallerin oranını artırır, bu da karidesler üzerinde olumsuz etki yapar.

ŞEBEKE SUYUNDA BAKIR VE KURŞUN SEVİYESİNİN YÜKSEK OLMASI
Soğuk su kullanımında bile, kullandığımız suyun bakır ve kurşun seviyesi yüksek olabilir. Sonuçta karidesleriniz yine gizemli bir şekilde ölebilir.
ÖNERİ: Kaliteli bir test kiti alın ve suyu test edin. Eğer suda bakır yada kurşun yüksek değerde değilse diğer ağır metalleride test edin. Diğer ağır metal testleri akvaryum hobisinde çok sık kullanılmadığında fiyatları yüksek olabilir, ancak alınmasını imkansız kılacak kadar değil. En iyi çözüm Ters ozmoz kullanımıdır (RO-DI) Bu sistemle sudaki hemen herşeyi uzaklaştırabilirsiniz. Buna alternatif olarakda bu ağır metalleri uzaklaştıran kimyasal yada filtreleri kullanabilirsiniz.


AŞIRI YEMLEME
Karidesleride tıpkı balıklar gibi günde birkaç kez küçük parçalar halinde beslersiniz. Başlarda karidesleriniz mutlu görünür ve yem zamanında yemleri kapmak için hızla ilerlerler. İlerleyen günlerde karidesleriniz renklerini kaybeder ve yine ölümlerle karşılaşırsınız.
ÖNERİ: Karideslere günde bir kez, birkaç dakikada tüketebilecekleri kadar yem verilmelidir. Karideslere ne kadar çok yem verirseniz verin bu yemlerle ilgilenirler, ancak bu onların gerçekten aç olduklarını göstermez. Üstelik yenmeyen yemler zamanla akvaryumda yosunlanma yapar ve su değerlerini bozar.


pH ÇARPMASI
Karidesleriniz gayet mutlu ve sağlıklı görünüyorlardır, herşey yolunda gidiyor gibidir. Bir gün karideslerinizin fazla hareket etmediğini, genelde oturduklarını görürsünüz. Herşey uygun ve sorun yok gibidir. Ancak pH değerini kontrol ettiğinizde bunun 6.0 ın altında olduğunu görürsünüz. Kısa süre sonra da ölümler başlar. Bunun üzerine ise pH yukarı çıkarmaya çalışırsınız. Bunun için gerekli kimyasallara başvurursunuz, ancak pH çok hızlı yükselir ve ölümler artar.
ÖNERİ: pH ın çok düşük olduğu durumlarda kimyasalları kullanmak yerne filtreye yada akvaryum içerisine mercan kırığı koyarak bu değeri yavaş yavaş yükseltmek gerekir. Bu yöntemle su değeri birkaç gün içerisinde yükselecek ve bu durumu karideslerin tolare etmesi kolaylaşacaktır.


BİR SEFERDE ÇOK FAZLA SU DEĞİŞİMİ YAPMAK
Bir anda çok fazla su değişimi yaparsınız ve bunun sonucunda bir yada iki gün içinde tüm karidesleriniz ölür.
ÖNERİ: Bir seferde çok fazla su değişimi yapılmamasının birçok nedeni vardır. Bunların ilki genellikle kış aylarında yaşanır, soğuk suyu akvaryumumuzdaki sıcak suyla karıştırınca karidesler sıcaklık şokuna girer ve ölürler. Bir diğer neden eklenen su ile akvaryum suyumuzun pH, kH, gH değerindeki farklılıktır (bu konuya bir üst paragrafta değinildi). Bu saydıklarımız en önemli nedenlerdir, bu yüzden su değişimleri hafatlık yada 2 haftalık olarak (%15-20) civarında olmalıdır.


YENİ BİTKİ ALIMI
Yeni satın aldığınız bitkileri akvaryumunuza yerleştirmenizi izleryen birkaç saat sonra (yada gün) karideslerinizin tamamı ölürse,
ÖNERİ: Hemen her akvaryum bitkisi çiftliklerde yetiştirilir ve bunlarda böcek ilacı kullanımı yaygındır ki bu durumda karidesler için ciddi zehirleyici etki yapar. Balıklar için bu durum büyük bir sorun teşkil etmesede, karidesler çok daha narindirler. Bitki satın aldığımızda bu bitkileri başka bir tankta günlük su değişimleri ile birkaç gün bakmalı, temizlemeliyiz. Bir başka yöntem ise diğer akvaristlerden bitki alımı yapmaktır.


BALIKLARA İLAÇ UYGULAMASI YAPMAK
Bu en çok görülen nedenlerden birisidir. Tankınız karides ve balıklardan oluşan karma bir akvaryum ise, balıklarınız hastalandığından uyguladığınız ilaçlar karidesler için ölümcül olabilir.
ÖNERİ: Kullanmak üzere olduğunuz ilacın maddelerini her zaman okuyunuz, eğer bakır içeriyorsa bu ürünü kullanmayınız, düşük dozajda bile sorun yaşarsınız. Elbette sadece bakır içerikli ilaçlar karidesler üzerinde etki yapmıyor, diğer ilaçlarında bir çoğunun uygulanması sonucunda karides ölümleri ile karşılaşılmıştır. Bu yüzden en uygun çözüm hasta olan balığa karantina uygulaması yapmaktır.
Umarım makale, karideslerin nedensiz ölümlerini anlamaya biraz yardımcı olabilmiştir. Karideslerin çok narin yaratıklar olduklarını basit bir stresin dahi ölümle sonuçlanabileceğini unutmamalıyız.


Yazar: Mustafa Üçözler / Why are my shrimp dying? 
Çeviren: Fatih Taştan



Karides akvaryumu nasıl olmalı?


Yer ve akvaryum seçimi:


Öncelikle nasıl bir akvaryum kuracağınıza ve evinizin/işyerinizin neresine konumlandıracağınıza karar vermeniz gerekiyor. Akvaryumu kuaracağınız bölgenin direkt olarak gün ışığı almadığından emin olmanız lazım.


Akvaryumda balıkta beslemek istiyorsanız kesinlikle karideslerinizi rahatsız etmeyecek (strese sokmayacak) balıklar seçmelisiniz. Rahatsız olan karidesler bitki, moss ve kayaların arasından çıkmak istemeyeceklerdir. Sizde karideslerinizi göremezsiniz. Neon Tetralar karidesler için en ideal türlerdendir. Ancak tavsiyem tankınızda sadece karides olmasıdır.


Karides tankları genellikle 20-30 lt tercih edilir. Sistemi ve ortamlarını yönetebilmeniz için 20-30 lt lik tanklar idealdir. Daha büyük tankalrda karidesleri takip etmek oldukça güç olacaktır. 20-30 lt lik bir tank için 30 adetlik bir koloni yeterli olacaktır.


Karides kolonim için kullandığım 25 lt lik çerçevesiz tankım




Ekipman seçimi:

Tank seçimine karar verdiniz şimdide sıra ekipmalarda. Ucuz olmaları, biyolojik açıdan faydaları ve yavru karideslerin filtreye kaçmaması açısından, sünger filtreler ağırlıkla tercih edilen filtre sistemlerindendir. Zaten ufak bir tank için dış filtre almanıza hiç gerek yok. Çoğu akuvarist sünger filtreye geçtiklerinde yavru karideslerin sayılarının arttığını belirtmektedir. Şahsen ben dış şelale filtre kullanıyorum ve en ufak karideslerin bile sıkıntı yaşadığını görmedim.


Zemin substrat seçimi karidesler için çok önemlidir. zemin seçimi suyun mineral ve diğer önemli parametreleri açısından belirleyici rol oynar. Bazı karidesler sert, bazı karideslerde yumuşak suya ihtiyaç duyar. pH değerleri içinde aynı şey geçerlidir. Yumuşak ve asitli su tercih eden birçok akuvarist torbalarda satılan ve nispeten daha pahalı olan markalı substratları tercih etmektedir. Yukarıda ki resimde de görüldüğü gibi ben tankımda koyu renkli kuvartz kırığı kullanıyorum. Karidesleriminde oldukça mutlu bir yaşantısı var. Karides Türleri sayfamızda da belirttiğim üzere karides türlerine göre suyun sertliği değişmektedir. Suyun değerlerini değiştirmek veya stabil tutmak için çeşitli yöntemler ve destekleyici malzemeler kullanabilirsiniz.



Akvaryumda biyolojik denge çok önemlidir. Bio-Denge oturmadan karideslerin akvaryuma konmaması gerekmektedir. Besleme yaparken yem artıkları, hayvanların dışkıları amonyum oluşumuna neden olur. Amonyum, amonyum bakterileri tarafından nitrite, nitritte nakteriler tarafından nitrata, nitrat ta bitkiler tarafından emilir. Emilim bio-dengenin sağlıklı olmasını sağlar. Bu döngü yaratılmazsa amonyum ve nitrit karideslere zarar verir. akvaryum en az 3-4 hafta boş devirdaim yapmalıdır. Bu esnada salyangoz (ramshorn snail) ve zararsız bazı balıklar-canlılar kullanılabilir.









Bitkilendirme:

Tankınızda bitki bulundurmanızı şiddetle tavsiye ederim. Bitkiler amonyum ve nitratın dengelenmesinde ve düşürülmesinde çok önemlidir. Ayrıca alg yiyici karidesler için besin yüzeyleri oluşturacaklardır. Moss özellikle kullanılması gereken bitkilerdendir. Hem yavrular için güvenli alan sağlarlar hemde ufak karideslerin beslenmeleri için microorganizmalar barındırırlar.
Yüzen bitkilerin nitrat süzücü özelliği vardır. Su mercimeği ve su marulu her ne kadar bir çok akuvarist için estetik görünmüyor olsada karideslerin nitratı pek sevmediğini hesaba katacak olursanız kullanılması faydalı olacaktır.

Eğer tercih ederseniz taban bitkisi olarak subulata kullanılabilir. Cryptocoryn ve anubias dikkatli kullanılmalıdır. Budandıkları veya koparıldıkları zaman koparılan yerden bir iki adet hava kabarcığı çıkar. Bu kabarcık yüksek miktarda oksalik asit barındırır ve oksalik asit karidesler için çok tehlikelidir. Eğer kesinlikle kullanacağım derseniz asla budamamanız gerekir.















Işıklandırma:

Işıklandırma bitkileriniz için önemlidir. Günde en az 6-8 saat ışıklandırma yapmanızda fayda var. 20-30 lt lik bir tank için 10 Watt lık gün ışığı ampulü kullanabilirsiniz. 10 Watt lık tasarruflu gün ışığı beyaz ampüller 40watt lık sarı ışığa tekabul etmektedir. Bu da lt başına 1 watt lık ışık ihtiyacını fazla fazla karşılayacaktır.


_____________________________________________________________________



Benim Akvaryumumdan 14.02.2012 Copyright Ahmet B. Guneri